Είμαστε όλοι εδώ για να σε ακούσουμε! Σπάσε την σιωπή σου και μίλησε. Μίλησε για ότι σε βαραίνει. Λύτρωσε τον εαυτό σου, γιατί κανείς δεν θα έρθει να το κάνει για εσένα.
Ήρθε στη συνεδρία μας μετά από αρκετές αναβολές και ακυρώσεις. Κατάλαβα ότι κάτι την δυσκόλευε πολύ. Η φωνή της στο τηλέφωνο έδειχνε μια γυναίκα δυναμική, που τρέχει σε γοργούς ρυθμούς και παλεύει με την καθημερινότητα και με κάτι δύσκολο μέσα της.
Το θέμα μου θα σας το πω από κοντά, είπε κομπιάζοντας, μετά από λίγη ώρα τηλεφωνικής γνωριμίας.
Την ημέρα που ήρθε τελικά, μετά από πολλές αναβολές (τίποτα δεν είναι τυχαίο λέμε στην θεραπεία), αντίκρυσα μια όμορφη θαρραλέα, δυναμική γυναίκα γύρω στα 50.
Η γυναίκα ήταν χωρισμένη με 3 παιδιά από τον 1ο γάμο της και παντρεμένη ξανά με νέο σύντροφο, τα τελευταία 10 χρόνια. Ο ίδιος γνώρισε τα παιδιά της ενώ η πρώτη κόρη ήταν ήδη στην εφηβεία (14 ετών περίπου).
Για να μην τα πολυλογώ, το θέμα της ήταν ότι ο σύζυγός της είχε ερωτική, σεξουαλική σχέση με την κόρη της εδώ και 2 χρόνια (σήμερα είναι ενήλικη η κόρη). Η συγκλονιστική αυτή αποκάλυψη, συνοδευόταν από θυμό, ενοχές, θλίψη και ένα μεγάλο βάρος ενοχής προς την ίδια.
Όταν την ρώτησα, γιατί δεν πήγε νωρίτερα να ζητήσει βοήθεια και κουβαλούσε μόνη της όλο αυτό το βάρος τόσα χρόνια μου είπε: γιατί δεν είχα το κουράγιο να το αντιμετωπίσω. Φάνηκε ότι είχε καταλάβει την σχέση τους από καιρό, αλλά δεν τολμούσε να το παραδεχτεί ούτε να μιλήσει σε κανέναν. Ούτε καν στον ίδιο της τον εαυτό. Έτσι έκανε τα στραβά μάτια…
Από πού να ξεκινήσουμε;
Η θέση της κόρης, η οποία βρέθηκε στη θέση του «θύματος» μην τολμώντας να αντισταθεί στη σεξουαλική επίθεση του θετού πατέρα – και αντικειμένου του πόθου της μητέρας της, που αυτόματα με την αποδοχή της πίεσής του, την βάζει στην θέση του «θύτη» απέναντι στην μητέρα της, επαναλαμβάνοντας ίσως παλιά γονεϊκά μοτίβα.
Σε ποιόν να μιλήσει; Τι να πει όταν φοβόταν ότι θα χάσει τον κύριο οικονομικό αρωγό της (θετής) οικογένειάς της; Και τι να πει που κατά βάθος, κολακεύτηκε όταν ένας μεγαλύτερος, γοητευτικός άντρας, της προσφέρει τον ερωτικό θαυμασμό του, με έναν άρρωστο τρόπο και ακατάλληλο πλαίσιο θα λέγαμε εμείς απέξω.
Εκείνη όμως, βλέπει πως με αυτό τον τρόπο, μπορεί να γίνει ισότιμη με την μητέρα της, έστω και για λίγο. Να πάρει την θέση της μέσα στο σπίτι, να απολαύσει κάτι από την χαρά και την ηδονή των ενήλικων φαντασιώσεών της. Και ναι, όσο ανορθόδοξο και αν ακούγεται, να τιμωρήσει την μητέρα της για την άδικη στάση της προς εκείνη και τα αδέρφια της, που χώρισε με τον αγαπημένο πατέρα της και διέκοψε την επικοινωνία μαζί του. Στην τελική πάντα ήταν το «μαύρο πρόβατο της οικογένειας»…
Σιωπή…. Σιωπή και συνενοχή.
Η θέση του «θετού συζύγου». Ερωτεύεται μια γυναίκα, συνομήλική του, με παιδιά και πολλά βάρη από τον προηγούμενο γάμο της. Αυτός ήθελε μια δική του οικογένεια, την οποία δεν μπόρεσε να του δώσει αυτή, διότι είχε ήδη αναλάβει πολλές υποχρεώσεις από την δική της. Οι σκέψεις του θα μπορούσαν να είναι κάπως έτσι: Στην αρχή την ερωτεύτηκα δε λέω, περνούσαμε καλά. Αλλά μετά έπαψε να είναι θηλυκό (η σύζυγος). ¨Ολη μέρα δουλειά, σπίτι, παιδιά. Και στην τελική είμαι πολύ σωστός. Τους ταϊζω, τους ποτίζω όλους τους και δεν ακούω και ένα ευχαριστώ. Και εκείνο το που@@@@κι, κυκλοφορεί σαν λολίτα όλη μέρα στο σπίτι με τα καυτά σορτσάκια και τα τοπάκια της. Στο κάτω κάτω, δεν μου είναι και τίποτα συγγενής. Γυναίκα κανονική δηλαδή είναι, άντρας κι εγώ παρασύρθηκα. Στο κάτω κάτω, αν ήθελε ας έλεγε όχι. Αλλά της καλοάρεσε και αυτής, αλλιώς γιατί μου καθότανε;
Τέτοιες σκέψεις περνάνε από το άρρωστο μυαλό του, για κάποιους από εμάς που το βλέπουμε από έξω. Η λιβιδινική, επιβητορική παρόρμηση του είναι πάνω από κάθε λογική. Η υποτιθέμενη «ανωτερότητα» της αρσενικής φύσης, οι γενικεύσεις περί γυναικείων προτύπων, η σεξιστική συμπεριφορά ως αποτέλεσμα μιας ολόκληρης κουλτούρας περί της χρήσης των γυναικών, τα πρότυπα συναλλαγής του σε μια σχέση άντρα – γυναίκας, είναι εκεί και χορεύουν για να μας υπονοήσουν, ότι δεν ήταν η κατάλληλη επιλογή από την πλευρά της μάνας, ούτε για εκείνη, ούτε για την οικογένειά της. Αλλά τι να πει και αυτός; Μισή ντροπή δική του, μισή δική της…
Σιωπή και συνενοχή…
Η θέση της «μάνας», η πιο δύσκολη από όλες θα μπορούσε να σκεφτεί κάποιος. Έζησε δύσκολα στον πρώτο της γάμο. Έκανε τρία παιδιά, φορτωμένη με τα πάντα πάνω της. Ο πρώην σύζυγος αδιάφορος. Κατάφερε να φύγει κάποια στιγμή από τον πρώτο γάμο της, αφού ερωτεύτηκε έναν άντρα που της έδωσε επιτέλους την σημασία που χρειαζότανε για να νιώσει πάλι γυναίκα. Στην αρχή ήταν και αυτός ήταν πολύ ερωτευμένος μαζί της. Έτσι και αποφάσισε να φύγει. Και να τον παντρευτεί.
Κουβαρντάς, ανοιχτοχέρης (το «αντάλλαγμα» δεν το σκέφτηκε ποτέ ποιο θα ήταν), θερμός εραστής, κοινωνικός, φαινόταν να έχει κάποια στοιχεία που θα της εξασφαλίσουν μια καλύτερη ζωή. Ήξερε ότι ήταν λίγο μουρντάρης, αλλά «άντρας είναι τι να κάνεις;».
Εδώ έρχονται και συνδέονται τα αρνητικά πρότυπα και των δύο περί φυλετικών ρόλων και γίνεται το σιωπηρό συμβόλαιο της σχέσης: θα δεχτώ τσιλιμπουρδίσματα, αρκεί να μην με αφήσεις ποτέ! μοιάζει να έχουν συμφωνήσει κρυφά οι δυο τους. Δουλεύει άπειρες ώρες για να μην επιβαρύνει τον νέο σύζυγο και για να τους έχει όλους τακτοποιημένους. Να μπορέσει να σπουδάσει τα παιδιά της να φροντίσει το σπιτικό της και να μην αποτύχει άλλη μια φορά στη ζωή της.
Η σχέση με την κόρη της χάλια. Από όταν χώρισε τον πατέρα της, η μικρή φαίνεται να μην της το έχει συγχωρήσει ποτέ. ΄Ηταν η αγαπημένη του και τώρα αναγκάστηκε να χάσει αυτή τη θέση, αφού αυτός (ο πατέρας της), έχει θυμώσει και δεν τους πολυμιλάει από όταν φύγανε από το σπίτι. Ούτε είναι παρόν στην ζωή της όσο θα ήθελε η μικρή.
Και η κόρη πιστεύει ότι για όλα φταίει η μάνα της! Δουλεύει από το πρωί ως το βράδυ και δεν ασχολείται με τις ουσιαστικές ανάγκες των παιδιών της. Μόνο ο έρωτας την ενδιαφέρει, μοιάζει να λέει η κόρη. Εδώ μπαίνει η υποσυνείδητη ζήλια των δύο θηλυκών που ενώ στην βιολογική οικογένεια εξομαλύνεται από την πατρική αγάπη και την ξεκάθαρη διαφοροποίηση από την συζυγική αγάπη, στην θετή οικογένεια, όπου δεν υπάρχει ο ξεκάθαρος δεσμός, ούτε νομιμοποιείται ο επιλεγμένος δεσμός, δημιουργεί εμπλοκή.
Και αυτή η μάνα τι να κάνει;
Πώς η μάνα να συνειδητοποιήσει όλα τα παραπάνω; Πώς να ειπωθούνε; Και πότε; Δεν υπάρχει χρόνος… Δουλεύει από το πρωί ως το βράδυ για να τους έχει όλους ικανοποιημένους. Για να τα καταφέρει όλα. Δεν μπορεί να καταλάβει, ότι η συνειδητοποίηση της ανημποριάς της, μπορεί να είναι η λύση, σε κάποιο άλλο πρόβλημα.
Δεν μπορεί να έρθει σε επαφή με την αδύναμη πλευρά της. Δεν της επιτρέπεται! Ούτε επιτρέπει άλλο ένα λάθος στον εαυτό της. Μορφωμένη γυναίκα είναι, τι να πει στον κόσμο; Η απειλή της κοινωνικής κατακραυγής σε περίπτωση δεύτερο λάθους, είναι εκεί.
Έτσι, καταπίνει, πνίγει σε τόνους τσιγάρων και αλκοόλ τις υποψίες, τους φόβους και την αγωνία της. Ότι είναι να γίνει θα γίνει. Αυτή είναι η μοίρα μου. Άντρες, όλοι τους ίδιοι. Ακόμη και όταν αποκαλύφθηκε η ιστορία της κόρης με τον σύζυγό της…. τι να πει; Θα μείνει εκεί ο μ@@@ς να πληρώνει όσο μπορεί, μέχρι να μεγαλώσω και τα άλλα παιδιά μου! Τον μισώ, αλλά δεν αντέχω χωρίς αυτόν»! «Καλύτερα ένας άντρας, έστω και τέτοιος, παρά μια γυναίκα μόνη και να έχω υποστεί τέτοιο πράγμα! Και το παιδί; Ο κόσμος, τι θα πει αν μαθευτεί; Ότι έχω κόρη π@@@α και ότι είμαι χαζή που τον παντρεύτηκα; Α παπαπα!. Ο κοινωνικός στιγματισμός είναι ένας από τους μεγαλύτερους φόβους στις περιπτώσεις αυτές.
Σιωπή και συνενοχή…
Οι σχέσεις στις θετές οικογένειες, είναι ακόμη πιο περίπλοκες και απαιτούν ωριμότητα και ένα επίπεδο βαθύτερης συνειδητοποίησης της επιλογής του δεσμού μεταξύ των μελών της. Η ετυμηγορία δεν είναι εύκολο να εξαχθεί, μήτε μπορούμε να κουνήσουμε το δάχτυλο στον φταίχτη έτσι απλά. Θύτης, θύμα και διασώστης, εναλλάσσουν θέσεις, χορεύοντας στον φαύλο κύκλο της κακοποίησης. Η σιωπή και η συνενοχή μοιάζει να είναι μια ασφαλής λύση. Σιωπώ για το καλό του παιδιού μου. Σώπα θα περάσει. Υπομονή και όλα θα αλλάξουν μια μέρα.
Μόνον που δεν αλλάζουν από μόνα τους. Για να αλλάξουν πρέπει να αλλάξουμε εμείς. Να βρούμε την δύναμη να σταθούμε γυμνοί απέναντι στον εαυτό μας. Στις επιλογές μας, στα λάθη μας, αλλά και στις αλήθειες μας. Να δούμε τι θέλουμε και πώς μπορούμε να το κατακτήσουμε. Να κάνουμε την δουλειά του «ξεχορταριάσματος», που λέω εγώ, με το παρελθόν. Να βρούμε την δύναμη να δημιουργήσουμε νέες συνήθειες. Να στηρίξουμε πραγματικά τον εαυτό μας.
Η παραδοχή της αδυναμίας είναι δύναμη.
Σταμάτα να κλαις και άρχισε να λες!
Σπάσε την σιωπή σου και μίλησε. Μίλησε για ότι σε βαραίνει. Λύτρωσε τον εαυτό σου, γιατί κανείς δεν θα έρθει να το κάνει για εσένα.
Εσύ μόνο μπορείς να σε βοηθήσεις. Και τότε θα βρεθούνε στο δρόμο σου όλες οι βοήθειες που χρειάζεσαι. Δεν υπάρχει λάθος και σωστός χρόνος να το κάνεις. Υπάρχει μόνο η λύτρωση που ζητά η ψυχή σου.
ΕΊΜΑΣΤΕ ΟΛΟΙ ΕΔΩ ΓΙΑ ΝΑ ΣΕ ΑΚΟΥΣΟΥΜΕ!
Σταμάτα να κλαις και άρχισε να λες!
ΜΕ ΑΓΑΠΗ,
DR. KATE